ดินในส่วนต่างๆของโลกจะมีความอุดมสมบูรณ์แตกต่างกัน โดยมีองค์ประกอบสำคัญที่มีผลต่อความอุดมสมบูรณ์ของดิน ดังต่อไปนี้
1. ความหนาแน่นของชั้นดิน
ดินจะมีความอุดมศมบูรณ์ของดินมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับชั้นของดิน ดินที่มีชั้นหนาจะมีแร่ธาตุสะสมอยู่มากและสามารถอุ้มน้ำไว้ได้มากเช่นกัน บริเวณที่ดินมีชั้นหนามักจะปรากฏอยู่ในเขตที่วัตถุต้นกำเนิดผุกร่อนได้อย่าง รวดเร็ว แต่การพังทลายช้า ถ้าหากปล่อยให้ดินเกิดการพังทลายตลอดจะส่งผลทำให้ดินบาง แร่ธาตุอินทรีย์วัตถุสูญเสียไปด้วย
2. เนื้อดิน
เนื้อของดินจะประกอบไปด้วย กรวด ทราย ทรายแป้ง และเม็ดดินเหนียวถ้าหากอัตราส่วนการผสมของอนุภาคดังกล่าวอยู่ในเกณฑ์ที่ เหมาะสม จะทำให้ดินอุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การเพาะปลูกและอัตราส่วนผสมของอากาศ น้ำ และสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กที่อยู่ในดินก็ต้องเหมาะสมด้วย
3. ส่วนประกอบทางเคมี
ส่วนประกอบทางเคมีมีอิทธิพลต่อความอุดมสมบูรณ์ของดิน คือแร่ธาตุ ตามปกติแล้วแร่ธาตุที่ดินขาดแคลนมากแต่มีความจำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช คือ “แร่พวกด่าง” ซึ่งเป็นแร่ที่ละลายน้ำได้ง่าย เช่น ไนเตรต โพแทสเซียมและแคลเซียม เป็นต้น แร่บางชนิดผสมอยู่ในดินเพียงเล็กน้อยก็พอต่อการเจริญเติบโตของพืช เช่น คาร์บอน ไนโตรเจน ออกซิเจน ทองแดง ฯลฯ ถ้าหากแร่ธาตุชนิดใดชนิดหนึ่งลดลงหรือขาดแคลนจะมีผลต่อการเจริญเติบโตของพืช แร่ธาตุบางชนิดถ้าหากพบอยู่ในดินมากเกินไปจะทำให้เกิดมลพิษขึ้น เช่น อะลูมิเนียม สารหนู แบเรียม โครเมียม ฯลฯตามปกติแล้วพืชส่วนใหญ่จะทนพิษจากแร่ธาตุเหล่านี้ได้ดีกว่าสัตว์
ความอุดมสมบูรณ์ของดินและสิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ในดิน
4. สิงมีชีวิตในดิน
สิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ในดินตั่งแต่ขนาดเล็กไปจนถึงแมลงไส้เดือนจะมีส่วน ส่งเสริมใหห้ดินมีความอุดมสมบูรณ์ สิ่งมีชีวิตในดินเหล่านี้จะช่วยทำให้โครงสร้างของดินเปลี่ยนแปลงทั้งทาง กายภาพและทางเคมีไส้เดือนและมลงที่อาศัยอยู่ในดิน
5. ความเป็นกรดเป็นด่าง
ความอุดมสมบูรณ์ของดินจะขึ้นอยุ่กับความเป็นกรดเป็นด่างด้วย ทั้งนี้เพราะพืชส่วนใหญ่จะไม่ชอบดินที่มีฤทธิ์เป็นกรดหรือเป็นด่างที่รุนแรง ดินที่มีสภาพเป็นกรดจัดมักจะเหนียว รสเปรี้ยว สีค่อนข้างจาง ส่วนดินที่เป็นด่างจัดจะมีรสฝาดและยาลำบากในการตรวจสอบจากการสังเกตได้ ดินที่ได้ชื่อว่ามีความอุดมสมบูรณ์จึงต้องมีสภาพความเป็นกรดเป็นด่างไม่ รุนแรงนัก
6. ขุยอินทรีย์
ดินจะมีความอุดมสมบูรณ์หรือไม่ขึ้นอยู่กับปริมารขุยอินทรีย์ที่ผสมอยู่ใน ดิน ตามธรรมดาแล้วดินที่มีขุยอินทรีย์ผสมอยู่เพียงร้อยละ 5 จะเหมาะสำหรับการเจริญเติบโตของพืช แต่ถ้าหากมากหรือน้อยเกินไปจะเป็นอันตรายต่อพืชที่ขึ้นอยู่ ดังนั้นจึงอาจกล่าวได้ว่า ปริมาณขุยอินทรีย์ที่เหมาะสมจะเป็นปัจจัยที่ช่วยให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์
อย่างไรก็ตามองค์ประกอบที่มีอิทธิพลต่อความอุดมสมบูรณ์ที่กล่าวไว้ จะชี้ให้เห็นความอุดมสมบูรณ์ของดินจะต้องขึ้นอยู่กับองค์ประกอบหลายอย่าง ไม่ใช้องค์ประกอบเพียงอย่างหนึ่งอย่างใดเท่านั้น
ที่มา : iteem24.wordpress.com