จากการลงทำงานข้อมูลเชิงพื้นที่ทำให้ได้พบกับ คุณโกวิทย์ ดอกไม้ ครูวิทยฐานะชำนาญการพิเศษและผู้นำการใช้เทคนิคเกษตรธรรมชาติคิวเซ สู่ประชาชนภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้ให้ความรู้เกี่ยวกับการทำปุ๋ยหมักสูตรต่างๆ ที่น่าสนใจ เมื่อนำไปใช้แล้วได้ผลดี ซึ่งหนึ่งในสูตรที่น่าสนใจ คือ ปุ๋ยหมักสูตรเร่งด่วน 24 ชั่วโมง ที่มีรายละเอียดและวิธีการทำดังนี้
วัสดุอุปกรณ์
1. ปุ๋ยโบกาฉิมูลสัตว์ จำนวน 1 ปี๊บ2. รำละเอียด จำนวน 0.5 ปี๊บ
3. วัสดุเหลือใช้ เช่น ฟาง ใบไม้แห้ง จำนวน 10 ปี๊บ
4. จุลินทรีย์อีเอ็ม จำนวน ครึ่ง แก้ว (100 ซีซี)
5. กากน้ำตาล จำนวน ครึ่ง แก้ว (100 ซีซี)
6. น้ำสะอาด จำนวน 40 ลิตร
7. ถังน้ำขนาด 20 ลิตร จำนวน 1 ใบ
8. บัวรดน้ำ จำนวน 1 อัน
9. จอบ หรือ พลั่ว หรือ คราด สำหรับใช้ผสมกองปุ๋ย
ขั้นตอนวิธีการทำ
1. นำโบกาฉิ คลุกผสมกับรำละเอียด ให้ส่วนผสมเข้ากันทุกส่วนอย่างทั่วถึง แล้วพักไว้2. เติมน้ำประมาณ 20 ลิตร จากนั้นเติมอีเอ็มและกากน้ำตาลอย่างละ 4 ช้อน ลงในถังน้ำที่เตรียมไว้ คนให้เข้ากัน
3. ใช้คราดหรือไม้แหลมเกลี่ยฟางข้าว หรือ วัสดุเหลือใช้ที่จะนำมาทำปุ๋ยลงพื้นบางๆให้มีความหนาประมาณ 10 เซนติเมตร
4. จากนั้นโรยโบกาฉิผสมรำลงบนกองฟางหรือกองวัสดุนั้น ประมาณ 3-4 กำมือ (เสร็จชั้นที่1)
5 .ปุ๋ยหมักชั้นที่ 2 เกลี่ยวัสดุเหลือใช้เหมือนเดิมทับปุ๋ยหมักชั้นที่ 1 ให้มีความหนาประมาณ 10 เซนติเมตร แล้วโรยด้วยโบกาฉิที่คลุกกับรำละเอียดลงบนกองวัสดุ บางๆ ประมาณ 3-4 กำมือ แล้วเอาน้ำผสมจุลินทรีย์อีเอ็มและกากน้ำตาลที่เตรียมไว้ใส่บัวรดน้ำ แล้วนำมารดกองปุ๋ยหมักชั้นที่ 2 ประมาณ 3-5 ลิตร ระวังอย่ารดเร็วเพราะน้ำจะไหลงลงดินทิ้งหมดประโยชน์
6 .ในชั้นที่ 3 และ ชั้นที่4 ทำเหมือนชั้นที่1 และชั้นที่2 แล้วรดด้วยน้ำผสมจุลินทรีย์อีเอ็มและกากน้ำตาลประมาณ 3-5 ลิตร
7. ในชั้นที่5 และ ชั้นที่6 ทำเหมือนชั้นที่1 และ ชั้นที่ 2 แล้วรดด้วยน้ำผสมจุลินทรีย์อีเอ็มและกากน้ำตาล ให้ทำประมาณ 6-8 ชั้น(ทำ 2 ชั้น รดน้ำหนึ่งครั้ง) ให้ความสูงของกองปุ๋ยอยู่ระหว่าง 60-80 เซนติเมตร
การหมัก
เมื่อทำปุ๋ยครบชั้นตามต้องการแล้ว คลุมด้วยกระสอบป่าน หรือ กระสอบพลาสติก เพื่อเป็นการอบ หรือหมักให้เกิดความร้อน ช่วยกระตุ้นให้จุลินทรีย์อีเอ็มขยายตัวและเพิ่มจำนวนประชากรมากขึ้น ความร้อนที่อยู่ในกองปุ๋ยหมักประมาณ 45-50 องศาเซลเซียส ใช้เวลาหมัก 24 ชั่วโมง ผลที่เกิดจากการหมัก เชื้อจุลินทรีย์อีเอ็มจะชักเส้นใยเป็นราสีขาว แนะนำให้หมักในที่ร่ม ไม่โดนแดดหรือโดนฝน จะมีประสิทธิภาพดีที่สุด เมื่อครบ 24 ชั่วโมง สามารถนำมาใช้ได้ทันที
อัตราส่วนในการใช้
– สำหรับแปลงปลูกพืชผัก 2-3 กำมือต่อตารางเมตร– สำหรับไม้ผลหว่านรอบทรงพุ่มไม้ผล 3-5 กำมือ / ตารางเมตร (ไม่ให้ชิดโคนต้น)
– สำหรับนาข้าวใช้หว่านในนาข้าวอัตรา 100-150 กิโลกรัม /ไร่
– สำหรับหว่านในบ่อที่เลี้ยงปลา กบ ตะพาบน้ำ จระเข้ กุ้ง อัตรา 100-150 กิโลกรัม /ไร่จะทำให้น้ำในบ่อใสสะอาดเหมือนน้ำธรรมชาติ ไม่มีกลิ่นเหม็น พยาธิในบ่อจะไม่มี ปลาจะแข็งแรงไม่เกิดโรค
ประโยชน์ของปุ๋ยหมัก 24 ชั่วโมง
– นำไปโรยรอบทรงพุ่มต้นไม้ ใส่ตามร่องในแปลงผัก ใบไม้จะถูกจุลินทรีย์อีเอ็มย่อยสลายแทรกซึมในเม็ดดิน ทำให้ดินโปร่งร่วนซุย รากพืชขยายได้ดี พืชเติบโต แข็งแรง ไม่มีแมลงรบกวน
– ใช้หว่านในนาข้าว ในอัตรา 100 กิโลกรัม/ไร่ จะทำให้ข้าวงามมีกลิ่นหอม ให้ผลผลิตสูง
ปุ๋ยหมักสูตรเร่งด่วน 24 ชั่วโมง
ที่มา : โกวิทย์ ดอกไม้, ครูวิทยฐานะชำนาญการพิเศษและผู้นำการใช้เทคนิคเกษตร โรงเรียนน้ำยืนวิทยา ตำบลสีวิเชียร อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี, rakbankerd.com